Nazwa STEM to akronim pierwszych liter angielskich wyrazów: Science (Nauka), Technology (Technologia), Engineering (Inżynieria), Mathematics (Matematyka).
Uczenie młodych ludzi w grupach jest niezwykle skuteczne, jeśli chodzi o opanowanie pojęć STEM. Praca zespołowa ułatwia bowiem zrozumienie i umiejętności rozwiązywania problemów.
Nauczanie STEM – dlaczego jest tak ważne?
Nauczanie STEM opiera się na pracy projektowej w czterech różnych dyscyplinach – nauce, technologii, inżynierii i matematyce, zawartych w jednym, interdyscyplinarnym podejściu.
Dyscypliny STEM otwierają drogę do kształtowania cennych umiejętności, które można wykorzystać w wielu aspektach codzienności. Dzieje się to dzięki zwiększeniu twardych i miękkich kompetencji, które przygotowują do przyszłych realiów codzienności.
STEM – edukacja przyszłości
Rodzice często zastawiają się, jak będzie wyglądało życie ich dzieci w dorosłości, ale tak naprawdę trudno to przewidzieć. Wiadomo natomiast, że znaczne poszerzenie możliwości w karierze zawodowej stwarza im pogłębiona znajomość świata technologii i nauk ścisłych.
Stąd właśnie powstał pomysł na nauczanie STEM przez pracę projektową, która jest niezwykle sprytnym systemem edukacji z wykorzystaniem interdyscyplinarnym zajęć, takich jak na przykład użycie drukarek 3D. Przy czym należy podkreślić, że nie chodzi tu tylko o zabawę ciekawymi gadżetami, ale przede wszystkim praktyczną naukę – m.in. projektowania obiektów czy konstruowania robotów, w oparciu o zastosowanie nowych technologii informatycznych.
Droga od STEM do STEAM
Wraz z upływem czasu i stosowania nauczania STEM naukowcy doszli do wniosku, że dyscypliny te powinny być wzbogacone o kierunek Art, czyli Sztuki. To dlatego, że w trakcie realizacji programu edukacji STEM okazało się, że w tych dyscyplinach brakuje istotnego ogniwa, mającego wpływ chociażby na to, jakimi członkami społeczeństwa jesteśmy.
Poza tym, wymaga tego podejście uwzględniające wszechstronny rozwój młodych ludzi pod kątem przyszłej przydatności zawodowej w XXI wieku.
I tak powstało STEAM, będące skrótem od Science (Nauka), Technology (Technologia), Engineering (Inżynieria), Art (Sztuka) i Mathematics (Matematyka).
STEAM to uzupełnienie STEM o bardzo ważny aspekt rozwoju talentów, wrażliwości i tworzenia wartości estetycznych, jakim z całą pewnością jest sztuka.
Edukacja STEM w Polsce a wpływ na zatrudnienie kobiet
Aktualnie edukacja STEM w Polsce jest bardzo rzadko wykorzystywana do nauczania dzieci i młodzieży. Mimo, że podejmowane są próby dostosowania programów nauczania do potrzeb XXI wieku, wciąż dominuje tzw. tradycyjny model edukacji.
Tymczasem, jak wynika z Raportu na temat wartości edukacji dziewcząt w dziedzinie STE(A)M[1] mogłoby mieć to znaczący wpływ m.in. na zatrudnienie kobiet. Gdyby tylko szkoły zdołały zniwelować różnice między płciami w edukacji STEM, nauczyciele mogliby mieć pozytywny wpływ na perspektywy zawodowe dziewcząt, a ostatecznie na wskaźniki zatrudnienia. Według Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn całkowite zatrudnienie w UE wzrosłoby do 2050 r. o 850 000 do 1 200 000 osób[2].
Zainteresowanie STEM a wybór kierunku studiów
Jak wynika z raportu Fundacji Grupy Adamed[3] aż 29% nastolatków w wieku 15-19 lat interesuje się głównie naukami ścisłymi, a kierunek studiów związany z naukami matematyczno-przyrodniczymi jest dla nich najatrakcyjniejszy. Wśród najczęściej wskazywanych kierunków studiów, postrzeganych jako przyszłościowe, znalazły się: fizyka, inżynieria, medycyna/ nauki biomedyczne, biologia oraz chemia.
Jednocześnie, w naszym kraju pomimo często spotykanych deklaracji uczniów o zainteresowaniu STEM, nie przybywa liczby młodych ludzi podejmujących studia na kierunkach ścisłych, takich jak na przykład matematyka. Według danych statystycznych GUS, wśród najczęściej wybieranych grup kierunków na rok 2020/21 znajdowały się: Biznes, administracja i prawo (22,3%), Technika, przemysł i budownictwo (14,8%), Nauki społeczne, dziennikarstwo i informacja, a także Zdrowie i opieka społeczna (po 11,9%).
Niska frekwencja uczniów zdających na studia na kierunkach ścisłych niewątpliwie związana jest z faktem podawania tej wiedzy w szkole w mało przyjazny i przystępny sposób.
Korzyści płynące ze STEAM dla uczniów
Edukacja STEAM to podanie nauk ścisłych w zrozumiały i fascynujący dla uczniów sposób. Dzięki tego rodzaju nauczaniu młodzi ludzie są silnie zmotywowani, a także zyskują poczucie sprawczości. W trakcie uczestnictwa w projektach uczą się oni samodzielnego doboru narzędzi i metod pracy, co z kolei wpływa na pobudzenie ich kreatywności.
To właśnie nauczanie STEAM sprawia, że uczniowie:
Edukacja STEAM skutecznie pomaga wejść uczniom w świat nauk ścisłych w twórczy sposób, co stwarza im szanse na lepszą, ciekawszą i zarazem bezpieczniejszą przyszłość.
[1] Raport IO1/A5, będący częścią projektu In2Steam, współfinansowany przez Erasmus+i program Unii Europejskiej z 05.10.2020 r.
[2] Tamże, s.22.
[3] Raport Fundacji Adamed – CSR 2015 s. 36