Człowiek rozwija się przez całe życie, ale to właśnie w okresie młodości najszybciej przyswaja nowe umiejętności i zdobywa cenną wiedzę. Dobrze jest więc zadbać o rozwój szczególnie na tym etapie, żeby lepiej radzić sobie z wyzwaniami w dorosłym życiu. Istotnym elementem rozwoju jest kreatywność, która pozwala na skuteczne i nowatorskie rozwiązywanie problemów. Czym właściwie jest kreatywność i jak powinno się jej uczyć?
Osiągnięcie zawodowego sukcesu przy jednoczesnej satysfakcji z życia osobistego to marzenie praktycznie każdego człowieka. Rodzice często zastanawiają się, jak pomóc swoim dzieciom, żeby mogły być szczęśliwe na wszystkich możliwych poziomach. Pobudzanie kreatywności to jeden ze sposobów na urzeczywistnienie tego celu.
Czym jest kreatywność?
Kreatywność to twórcza postawa, która pozwala w innowacyjny i nieszablonowy sposób rozwiązywać problemy. Dzięki niej radzimy sobie ze zmianami, a także ograniczeniami, jakie nas spotykają. To właśnie kreatywność sprawia, że potrafimy poradzić sobie z wyzwaniami w rzeczywistości, która nas aktualnie otacza.
Jak twierdzi prof. Keith Sawyer, słynny amerykański pedagog i psycholog twórczości, kreatywność to nie jest osobny przedmiot, a obszar, w którym trzeba odpowiednim podejściem pedagogicznym stymulować uczniów specyficznie w każdej dziedzinie. Według naukowca niezwykle istotna w rozwoju kreatywności jest współpraca z innymi uczniami.
Badania z zakresu Learning Sciences dostarczyły mocnych dowodów na to, że najbardziej twórcze uczenie się, we wszystkich przedmiotach, jest wynikiem stosowania strategii pedagogicznych, które są aktywne, konstruktywistyczne, oparte na współpracy i improwizacji.
Kreatywne dziecko – istotna wolność i wyobraźnia
Skoro wiadomo czym jest kreatywność i jak ważną rolę odgrywa ona w życiu człowieka, warto zastanowić się, co najbardziej wpływa na rozwój twórczego myślenia.
Jak pobudzić kreatywność dziecka? Między innymi poprzez:
- odpowiednie środowisko, które stymuluje do rozwiązywania problemów;
- naukę przez zabawę;
- pracę w grupie;
- eksperymentowanie;
- czas;
- pozostawienie dużej dozy wolności.
Po co nam kreatywność?
XXI wiek to era szybko rozwijających się technologii informatycznych i komunikacyjnych. Ciągły rozwój i zmiany w tych obszarach powodują, że zwiększa się konkurencyjność wielu branż gospodarki. To z kolei wpływa na fakt, że na przyszłym rynku pracy potrzebni będą przede wszystkim specjaliści, którzy wyróżniają się innowacyjnymi pomysłami. Kreatywność będzie cechą, która nas wyróżni i sprawi, że staniemy się cenionymi ekspertami w poszczególnych obszarach zawodowych.
Potencjał kreatywności to jest coś, co każdy z nas posiada w swoim umyśle. To oznacza, że mamy ogromne możliwości i pokłady twórczego myślenia, z których nawet nie zdajemy sobie sprawy. Tymczasem zdolności nieodkryte pozostają bezużyteczne. Warto więc trenować i rozwijać swoją naturalną odkrywczość i pomysłowość w młodym wieku, żeby w pełni wykorzystać swoje szanse na bycie osobą zaradną.
Jak pobudzić kreatywność młodych ludzi?
Pobudzenie kreatywności młodych ludzi to zadanie, które należy zarówno do rodziców, opiekunów, jak i pedagogów. Rolą osób wspomagających wejście w dorosłe dzieci i młodzieży jest tak nimi pokierować, żeby stały się samodzielne, odpowiedzialne i szczęśliwe. Na to jednak potrzeba czasu, cierpliwości i odpowiednich środków, które umożliwiają rozwój kreatywności.
Potrzebne są nowoczesne techniki nauczania, które sprawią, że młodzi ludzie staną się bardziej otwarci, zmotywowani i przyjaźnie nastawieni do zdobywania cennych umiejętności.
Jak pobudzić kreatywność dzieci i młodzieży?
- Pozwolić na robienie rzeczy, które je naprawdę interesują,
- Zadbać o uczestnictwo w twórczych zajęciach grupowych,
- Umożliwić im dostęp do nowoczesnych form edukacji,
- Wykorzystać metody pedagogiczne, które są aktywne, konstruktywistyczne, oparte na współpracy, a także improwizacji.
Współczesna edukacja a kreatywność
Kreatywne dziecko to w przyszłości twórczy i proaktywny dorosły. Młodzi ludzie powinni więc ćwiczyć od najmłodszych lat w odpowiednich warunkach, które sprzyjają rozwojowi kreatywności. Tymczasem większość szkół w dużej mierze opiera się na instruktażowym modelu nauczania i uczenia się. Przed placówkami, które chcą promować twórcze uczenie się, stoi zatem wiele nowych wyzwań.
Zdaniem Sawyera współcześni nauczyciele stoją przed paradoksem – z jednej strony muszą korzystać z gotowego scenariusza nauczania i narzuconego odgórnie programu, a z drugiej próbują opierać swoje działania na twórczej improwizacji, w której uczniowie sami odkrywają i eksplorują odpowiedzi na postawione im zadania.
Naukowiec zwraca uwagę na fakt, że efektywne twórcze uczenie się wymaga od nauczycieli i uczniów improwizowania razem, we współpracy, w ramach struktur zapewnionych przez program nauczania i pedagogów. Tego rodzaju proces grupowy musi być skutecznie kierowany przez co najmniej cztery struktury odgórne: program nauczania, ocenianie, cele nauczania i praktyki nauczycieli. Niestety w zbyt wielu tradycyjnych szkołach te struktury są nadmiernie ograniczające i nie pozostawiają miejsca na zdyscyplinowaną improwizację uczniów.
Efektywność nauczania jest konsekwencją wykorzystania naturalnego potencjału młodych ludzi do innowacyjnego, twórczego myślenia. Ważne, żeby mieli oni warunki i sprzyjające środowisko, ponieważ właśnie wtedy mają największe szanse na rozwój potrzebnych umiejętności czy doskonalenie zawodowych kompetencji.